Het grote tekort aan grondstoffen en de schaarste aan materialen zet enorme druk op de bedrijven in diverse sectoren met lange levertermijnen en hoge productprijzen als gevolg. Het besef van de eindigheid van grondstoffen en de risico’s van de klimaatopwarming hebben geleid tot de Green Deal: ambitie tot een klimaatneutraal Europa in 2050.
Om klimaatneutraliteit te verkrijgen zullen er inspanningen nodig zijn in alle sectoren, het Europese actieplan voor circulaire economie is hierin een belangrijk speerpunt. Het ontwikkelen ven duurzame producten en implementeren van ecodesign worden als belangrijke sleutels gezien voor een succesvolle transitie naar een circulaire economie.
Naast de economische, technische en menselijke criteria, vormen milieucriteria dé nieuwe uitdaging in productontwikkeling. Terwijl men vroeger enkel keek naar de milieu-impact op het ogenblik van afdanken van het product (end-of-pipe), is het nu streven om op milieuvlak zo goed mogelijk te scoren in alle fases van de levenscyclus van een product. Ecodesign, de integratie van milieucriteria in het ontwerp van producten, wordt dan ook meer en meer in de ontwikkeling van een product meegenomen. Bedrijven spelen hierin een belangrijke rol via hun product- en procesontwerp. Het is duidelijk dat niet alleen de prijs van belang is bij de materiaalkeuze, maar dat de milieueigenschappen meer en meer een doorslaggevende factor zijn.
Diverse maatregelen…
De impact van een product op het milieu verminderen komt vaak neer op zoeken naar meer milieuvriendelijke materialen. Het type materiaal is echter niet het enige aspect waarnaar men kan kijken. Op diverse vlakken zijn verbeteringen mogelijk, onderstaand een niet limitatieve lijst van voorbeelden:
- Multifunctionele producten maken, wat een aanzienlijke besparing van materiaal oplevert
- Producten zo ontwerpen dat ze een langere levensduur hebben
- Het productieproces aanpassen zodat er minder materiaal nodig is
- Lichtere materialen gebruiken zodat brandstof bespaard wordt bij het transport, met als gevolg een verminderde CO2-uitstoot.
… en diverse methoden en technieken
Er zijn diverse methodieken en technieken beschikbaar voor het produceren van ecodesign producten. Hieronder een aantal voorbeelden:
- Life Cycle Assessment (LCA) of levenscyclusanalyse: een gestandaardiseerde methode waarbij de potentiële milieu-aspecten van een product, proces of systeem, worden geanalyseerd en geëvalueerd gedurende hun volledige levenscyclus (van wieg tot graf). Dit kan zowel op een kwalitatieve manier als kwantitatieve manier. Kwalitatieve tools zijn bv. het LiDS-wiel (Lifecylce Desing Strategies), Eco-ster, ERP (Environmental Responsible Product Matrix). Op een kwantitatieve manier de LCA bepalen kan bv. via ISO 14040.
- Eco-indicatoren (bv. Ecolizer van OVAM): Met eco-indicatoren (EI) wordt de totale milieubelasting van een product weergegeven. Aan de hand van EI-waarden van materialen en productie- en verwerkingsprocessen komt men tot één getal die alle milieu-aspecten meeneemt.
- MET matrix: een snelle en eenvoudige analysemethode. Bij het opstellen van een MET matrix worden drie aspecten in rekening gebracht: de materialen (M), de verbruikte energie (E) en het al dan niet gebruiken en/of produceren van toxische stoffen.
Maximaal recycleren is de boodschap. Het zou echter een grote stap vooruit zijn mochten productontwikkelaars aan het begin van de productlevenscyclus al rekening houden met de optie van het recycleren. Toestellen worden steeds complexer, zodat het moeilijker wordt om ze uit elkaar te halen en de componenten te hergebruiken. De oefening van de recyclage zou al in het ontwerp van het toestel ingebakken moeten zijn. Ecodesign en recyclage zouden dus met elkaar verbonden moeten worden: “Design for disassembly”.
Meer info?
Onze expert helpt je graag verder!
Herlinde Beerens
Category Manager
